دیفای چیست؟ اقتصاد غیرمتمرکز در بازار رمزارزها

امور مالی غیرمتمرکز و یا همان دیفای به اکوسیستم های مالی و اقتصادی گفته می شود که بر روی بسترهای بلاکچینی ساخته می شوند. به طور جامع تر، اصطلاح اقتصاد غیرمتمرکز به جنبشی گفته می شود که هدف آن ایجاد یک اکوسیستم مالی در بستری غیرمتمرکز بوده که در طی آن افراد دارای کترل کامل بر دارایی خود هستند و برای این کار از ویژگی p2p تکنولوژی بلاکچین و همچنین برنامه های غیر متمرکز daaps استفاده می کنند.

حال در این میان، اصلی ترین ویژگی DeFi دسترسی آسان کاربران به خدمات مالی می باشد. کاربران همچنین می توانند با استفاده از این اقتصاد غیر متمرکز، از خدمات DeFi، که ارائه بازارها و محصولات نوین است، برخوردار شوند.

تاریخچه دیفای (DeFi)

پروژه دیفای (DeFi) تقریبا از دو سال پیش، یعنی از سال 2020 شروع به کار کرد. یکی از موفق‌ترین پروژه‌ها در دیفای پلتفرم یونی سواپ است. این پلتفرم غیرمتمرکز، برای ترید و همچنین کسب درآمد از طریق بازار رمزارزها است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با پلتفرم یونی سواپ به مقاله ارز UNI چیست مراجعه کنید. 

اما همانند اکثر پروژه‌ها حتی بیت کوین، دیفای نیز دارای مشکلاتی است که باید برای حل آن‌ها برنامه ریزی کند. به همین دلیل، دیفای 2 در این بازار شروع به کار کرد.

لازم به ذکر است که در دسامبر سال 2021، دیفای 2 هنوز در مراحل آماده سازی به سر می‌برد. اما در همان مراحل اولیه نیز دیدگاهی در رابطه با راه حل‌های خود ارائه داد.

مزیت اصلی اقتصاد غیر متمرکز یا دیفای چیست؟

همانطور که می دانید امور مالی سنتی، وابسته به موسساتی مانند بانک ها هستند که به عنوان واسطه معاملات عمل می کنند. اما این در حالی است که در سیستم های اقتصادی غیرمتمرکز، از آنجایی که قوانین و قراردادها به صورت کدهایی در شبکه اعمال شده اند، دیگر به منظور خرید ارز دیجیتال نیازی به واسطه هایی مانند بانک ها نبوده، که این امر هزینه های مربوط به تولید و مصرف محصولات را به طور چشمگیری کاهش می دهد.

حال از آنجایی که تمام قوانین مربوط به خدمات مالی مذکور بر روی شبکه های بلاکچینی ثبت می شوند، امکان تغییر و یا حذف آن ها در زنجیره ها وجود نداشته و هیچ سازمانی نمی تواند آن ها را سانسور و یا از بین ببرد. به علاوه از آنجایی که چاچوب های کاری، پیش از ارائه خدمات، در اقتصاد های غیر متمرکز اعمال می شوند، روندهای کاری در این نوع از پلت فرم ها سرعت بیشتری داشته و در نتیجه تعامل با آن ها، نسبت به سیستم های مالی سنتی آسان تر می باشد.

یکی دیگر از مزایای این ساختار متن باز و شفاف، این است که افرادی که در کشورهای درحال توسعه بوده و به دلیل مسائل مالی، امکان دسترسی به خدمات مالی بانک ها را ندارند، می توانند به راحتی و بدون پرداخت هیچ هزینه اضافی، در این سیستم مالی جهانی شرکت کرده وو کسب درامد کنند.

موارد استفاده از اقتصاد غیرمتمرکز دیفای DeFi

دریافت وام:

پروتکل های متن باز وام ارز دیجیتال سیستم های مالی غیر متمرکز، یکی از موارد مهم استفاده از DeFi می باشند. از مزیت های وام دهی این پلت فرم ها، نسبت به سیستم های سنتی می توان به تسویه حساب های آنی و فوری، امکان گذاشتن وثیقه با ارزهای دیجیتال وعدم استفاده از چک های بانکی اشاره نمود.

حال از آنجایی که اعطای این وام ها بر روی بسترهای غیرمتمرکز بلاکچینی انجام می شوند، نیاز به اعتماد بین وام دهنده و وام گیرنده، به کلی از بین می رود. چراکه قرارداد وام ها بر روی زنجیره بلاکچین، به صورت کد اعمال شده و مبادلات مالی به صورت خودکار انجام می شوند.

خدمات پولی بانک ها:

بر اساس تعریف کلی اقتصاد غیرمتمرکز DeFi، این پلت فرم ها، تمام کارایی های یک بانک کامل را به کاربران ارائه می دهند. این خدمات بانکی DeFi عبارتند از، صدور دارایی های رمزارزی پایدار و یا همان استیبل کوین ها، ارائه وام مسکن و حتی بیمه.

لازم به ذکر است که با بلوغ روز افزون تکنولوژی بلاکچین و قرارگیری اقتصادهای غیرمتمرکز بر روی آن، تمرکز برروی صدور ارزهای دیجیتالی پایدار و یا همان استیبل کوین ها افزایش یافته است. چراکه از آنجایی که سایر ارزهای رمزنگاری شده از جمله بیت کوین، از نوسانات زیادی در بازار برخوردار هستند، اعطای وام و یا صدور بیمه به وسیله آن ها تا حدودی پیچیده می شوندو از این رو با توسعه ارزهای دیجیتال با پشتوانه کالاها، این مشکل در اقتصادهای بلاکچینی حل خواهد شد.

بازار غیرمتمرکز:

این مورد از استفاده از سیستم های DeFi تا حدودی پیچیده تر و پر استفاده تر از موارد قبل می باشد. یکی از اهداف بسترهای مالی غیرمتمرکز، راه اندازی بازار ها و صرافی  غیرمتمرکز (DEX)، به منظور تبادل ارزهای دیجیتال، بدون نیاز به واسطه ها (صرافی های رمز ارزی امروزی مانند بایننس) می باشد. هدف از راه اندازی پلت فرم های DEX، این است که کاربران بتوانند به طور مستقیم، دارایی های دیجیتالی را با یکدیگر معامله کرده و دیگر نیازی به پرداخت کارمزد و همچنین اعتماد به این صرافی ها نداشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله صرافی غیرمتمرکز چیست مراجعه کنید. 

نقش قراردادهای هوشمند در اقتصاد غیرمتمرکز یا دیفای

قرارداد هوشمند چیست؟ یکی از کارکرد ها و ویژگی های مهم در اقتصاد غیرمتمرکز، امکان اجرای قراردادهای هوشمند در این سیستم می باشد. درحالی که در قراردادهای سنتی، معاملات توسط وکلا اعمال شده و بررسی آن ها به دست مقامات صورت می گیرد، قراردادهای هوشمند بر اساس کدهای کامپیوتری عمل کرده و نیازی به متخصصین نام برده ندارد. این نکته که قراردادهای هوشمند توسط کدها اعمال و اجرا می شوند، نیاز به اعتماد بین طرفین معامله به یکدیگر و همچنین وکلا را از بین برده و باعث می شود که قوانین قرارداد، به صورت خودکار عمل کنند.

استفاده از قرارداد های هوشمند همچنین سریع تر و آسان تر بوده و از این اطمینان را به کاربران می دهد که اطلاعات شخصی و حقوقی آن ها، تحت هیچ شرایطی فاش نمی شود. 

دیفای 2 چیست؟

پیش ار این ذکر کردیم که دیفای 2 در تلاش برای حل مشکلات موجود در نسخه اولیه امور مالی غیرمتمرکز است. دیفای یکی از انقلاب‌ها در تهیه خدمات مالی غیرمتمرکز برای تمامی افرادی که دارای کیف پول ارزهای دیجیتال هستند، به شمار می‌رود، اما همچنان دارای مشکلات فراوانی است.

بازار رمزارزها تا کنون، فرآیندی نظیر این را در بلاکچین اتریوم مشاهده کرد. نسخه جدید امور مالی غیرمتمرکز نیز باید نمامی قوانین حکومتی ماههد سیستم احراز هویت (KYC) و قوانین ضد پول شویی (AML) را اجرا کند. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله اتریوم چیست مراجعه کنید. 

به عنوان مثال، استخرهای نقدینگی در دیفای یکی از مشکلات آن به شمار می‌رود. علارقم تامین هزینه برای کاربرانی که در این استخرها به استیک کردن می‌پردازند، اگر نسبت قیمت جفت توکن استیک شده تغییر کند، احتمال و ریسک از دست دادن سرمایه در استخرها وجود دارد.

دیفا 2 برای حل این مشکل، بیمه‌هایی را با هزینه پایین تامین کرده‌است. این راه حل باعث تشویق بیشتر کاربران برای استفاده از سیستم امور مالی غیرمتمرکز شد و سود سرمایه گذاران را افزایش داد.

در ادامه برخی از محدودیت‌های نسخه اولیه امور مالی غیرمتمرکز را بررسی خواهیم کرد.

مشکلات دیفای چیست؟

 قبل از بررسی دقیقتر پروژه دیفای 2، بهتر است مشکلات موجود در DeFi 1 را مرور کنیم. جالب است بدانید که اکثر این مشکلات در بیشتر تکنولوژی‌های بلاکچینی و ارزهای دیجیتال وجود دارد.

مقیاس پذیری: پروتکل‌های موجود در نسخه اولیه دیفای، با وجود داشتن کارمزد بالا، به دلیل ترافیک بالای سیستم، خدمات کند و گرانی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. حتی تسک‌های بسیار ساده با هزینه بسیار بالا و همچنین سرعت پایین به انجام می‌رسند.

اوراکل‌ها و اطلاعات شخص ثالث: محصولات مرتبط با امور مالی  وابسته به اطلاعات خارجی، برای افزایش کیفیت، به اوراکل‌های باکیفیت‌تری نیاز دارند. منظور از اوراکل، همان منابع اطلاعات شخص ثالث است.

تمرکز: تمرکز بر روی غیرمتمرکز بودن، باید یکی از اهداف اصلی در پروژه دیفای باشد. گرچه بسیاری از پروژه‌ها از قوانین دائو (DAO) پیروی نمی‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله دائو چیست مراجعه کنید. 

امنیت: بسیاری از کاربران، ریسک‌های استفاده از دیفای را به خوبی مدیریت نمی‌کنند و یا حتی اطلاعی از آن‌ها ندارند. این کاربران میلیون‌ها دلار را در قراردادهای هوشمندی استیک می‌کنند که از امنیت آن‌ها اطلاع چندانی ندارند. این پروژه‌ها، حتی با وجود ممیزی‌های امنیتی، با هر آپدیت شاهد نزول ارزش در بازار هستند.

نقدینگی: مارکت‌ها و استخرهای نقدینگی در بسیاری از بلاکچین‌ها و پلتفرم‌های بازار رمزارزها وجود دارند. تهیه نقدینگی برای این استخرها نیازمند وجود سرمایه، ارزش و هچنین پشتوانه برای پروژه است. در اکثر مواقع، توکن‌های موجود در استخرهای نقدینگی، قابل استفاده در پلتفرم‌های دیگر نیستند، که همین امر باعث از بین رفتن سرمایه خواهد شد.

مزایای دیفای 2 

توجه داشته باشید که درک مفهوم و اهمیت دیفای، حتی برای هودلرها و افراد با تجربه‌ نیز دشوار است. هودلرها افرادی هستند که به سرمایه گذاری بلند مدت در بازار می‌اندیشند و دارایی خود را مدت بیشتری هولد می‌کنند. برای مطالعه بیشتر در این باره به مقاله هودلر بودن مراجعه کنید.

با این وجود، دیفای در حال ساده سازی استفاده از این پلتفرم و ارائه امکانات بیشتر به سرمایه گذاران است. کاربرانی که در بانک‌های معمولی قادر به دریافت وام نباشند، می‌توانند از طریق سیستم امور مالی غیرمتمرکز، اقدام به دریافت وام کنند.

دیفای 2 نیز به دلیل نظم دهی به سیستم‌های مالی بدون ایجاد ریسک، دارای اهمیت است. همچنین قصد دارد تمامی مشکلات مطرح شده در قسمت قبل را حل کند.

موارد استفاده از دیفای 2 (DeFi 2)

در حال حاضر بسیاری از پروژه‌ها در حال استفاده و ارائه خدمات دیفای هستند، مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین و سولانا. در این بخش، برخی از مهمترین موارد استفاده از دیفای را توضیح خواهیم داد.

آزاد سازی ارزش وجوه مشروط

اگر تا کنون جفت ارزی را در استخرهای نقدینگی استیک کرده باشید، می‌دانید که توکن‌های LP را به عنوان پاداش دریافت خواهید کرد. در دیفای 1، شما قادرید توکن‌های LP خود را در فارم استیک کرده و سود خود را ترکیب کنید. پیش ار ایجاد دیفای 2، بخش زیادی از سرمایه و میلیون‌ها دلار برای تامین نقدینگی، به حالت قفل درمی‌آمد.

نسخه جدید امور مالی غیرمتمرکز، این توکن‌ها LP را در فارم به عنوان وثیقه نگه می‌دارد. این اتفاق مشابه پلتفرم‌های وام دهی در بازار رمزارزها است. پروسه وام دهی در این بازار بسیار ساده‌تر از وام دهی سنتی است. برای مطالعه بیشتر در این رابطه، بر روی لینک آن کلیک کنید.

مکانیسم اصلی این فرآیند در پروژه‌های متقاوت، با هم فرق دارد، ولی هدف اصلی، حفظ ارزش توکن‌های LP برای فرصت‌های پیش رو است.

بیمه قرارداد هوشمند

انجام دادن فعالیت بر روی قراردادهای هوشمند در جهت افزایش کارایی آن، بسیار دشوار است، مگر آنکه شما یک برنامه نویس حرفه‌ای باشید. بدون داشتن این دانش، شما تنها قادرید یکی از پروژه‌ها را ارتقا دهید. این موضوع، سرمایه گذاری در پروژه‌های دیفای را پرریسک کرده‌است. اما با ایجاد دیفای 2، کاربران برای یکسری از قراردادهای هوشمند، بیمه دریافت می‌کنند.

برای مثال، تصور کنید که شما از یک آپتیمایزر استفاده می‌کنید و توکن‌های LP خود را در قرارداد هوشمند آن استیک کرده‌اید. اگر قرارداد هوشمند به خطر بیافتد، شما تمام سرمایه خود را از دست خواهید داد. اما اگر شما دارای بیمه باشید، بخشی از سرمایه شما باز خواهد گشت.

بیمه خسارات ناپایدار

اگر شما در یک استخر نقدینگی سرمایه گذاری و مایننیگ کنید، هر تغییری در ارزش و نسبت دو توکن قفل شده از سمت شما، باعث از بین رفتن سرمایه خواهد شد. اما دیفای 2 در حال ساخت پروتکل‌هایی است که ریسک این اتفاق را کاهش دهد.

به مرور زمان، پروتکل‌های دیفای بیمه‌ای را خواهند ساخت که از سرمایه شما در برابر این خسارات ناپایدار جلوگیری کند. حتی اگر هزینه کافی برای جبران خسارت وجود نداشت، پروتکل، توکن‌های جدیدی را ماین کرده و این خسارات را جبران می‌کند.

وام‌های خود بازپرداخت

به صورت معمول، وام گرفتن دارای ریسک از بین رفتن سرمایه است. اما در نسخه جدید امور مالی غیرمتمرکز، این مشکل تا حدودی حل شد. زیرا در این سیستم، وام دهنده از پیش پرداخت شما به عنوان وثیقه استفاده کرده و سود خود را از آن دریافت می‌کند. در نتیجه پیش پرداخت و یا دیپازیت شما،5 به شما بازگردانده خواهد شد.

بنابراین هیچ ریسکی از لحاظ صفر شدن سرمایه وجود نخواهد داشت.

چه کسی دیفای 2 را کنترل می‌کند؟

با وجود تمامی این امکانات، باید پرسید که چه کسی این سیستم را کنترل می‌کند؟

همواره در تکنولوژی بلاکچین، یک روند غیرمتمرکز وجود داشته‌است. دیفای نیز به همین صورت است. یکی از اولین پروژه‌ها در دیفای 1، میکر دائو (MakerDao) نام داشت که شروع کننده این روند بود. بسیاری از توکن‌ها نیز به عنوان توکن‌های حاکمیتی، به دارندگان خود امکان شرکت در رای دهی را می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر، به مقاله ارز میکر چیست مراجعه کنید. 

بدیهی است که از DeFi 2 انتظار فضای غیرمتمرکز بیشتری نسبت به نسخه اولیه، خواهیم داشت.  لازم به ذکر است که در این بین، دیفای باید قوانین انطباق و سازماندهی را نیز رعایت کند.

ریسک‌های استفاده از DeFi 2 و روش‌های جلوگیری از آن

دیفای 2 نیز بسیاری از ریسک‌های نسخه اولیه را دارا است. در این بخش چند نمونه از مهمترین آن‌ها را به علاوه راه حل، شرح داده‌ایم.

قراردادهای هوشمند مورد استفاده شما، ممکن است دارای ضعف و یا در خطر هک شدن باشند. وجود یک سیستم حسابرسی، دلیلی برای امنیت یک پروژه به شمار نمی‌رود. تا جای ممکن برای سرمایه گذاری در یک پروژه تحقیق کرده و از ریسک‌های آن آگاه باشید.

قوانین و مقررات ممکن است در سرمایه گذاری شما تاثیرگذار باشد. دولت‌ها و قانون گذاران، به تازگی شروع به بررسی اکوسیستم دیفای کرده‌اند. همانطور که دولت‌ها قادرند امنیت را به فضای ارزهای دیجیتال بیاورند، برخی از پروژه‌ها را نیز مجبور به تغییر خدمات خود می‌کنند.

خسارات ناپایدار، حتی با وجود بیمه برای این خسارات، سرمایه گذاران استخرهای نقدینگی همواره باید به ریسک‌های احتمالی آن توجه کنند. لازم به ذکر است که این ریسک‌ها هرگز به صفر نخواهند رسید.

ممکن است دسترسی به دارایی و سرمایه، برای شما دشوار باشد. اگر شما در حال استیک کردن در وبسایت یک پروژه دیفای هستید، بهتر است قرارداد هوشمند آن را در یک مرورگر بلاکچین نیز، قرار دهید. در غیر این صورت، در صورت پایین رفتن صفحه، امکان بازپس گیری را نخواهید داشت.

توجه داشته باشید که، برای کار با قرارداد هوشمند به صورت مستقیم، به مقداری دانش تکنیکال نیاز دارید.

کلام پایانی

گرچه تاکنون پروژه‌های موفق بسیاری را در حوزه دیفای مشاهده کرده‌ایم، همچنان در انتظار تکمیل دیفای 2 هستیم. مبحث امور مالی غیرمتمرکز، همچان برای افراد بسیاری قابل درک نیست، و توصیه ما به کاربران بازار رمرارزها این است که تا زمانی که به صورت کامل مبحثی را درک نکرده‌اند، در آن سرمایه گذاری نکنند.

دیفای در حال توسعه فضایی برای افرادی است که به تازگی وارد این سیستم شده‌اند، تا استفاده از آن را برای این افراد ساده کند. در حال حاضر، باید برای رسیدن نسخه جدید امور مالی غیرمتمرکز به ادعاهای خود، صبر کنیم.