امروزه شبکههای اجتماعی جزئی از زندگی ما شده‌اند؛ به‌طوریکه در طول روز مدت زمان زیادی را به گشت‌وگذار در این شبکه‌ها می‌گذرانیم. اما آیا تا کنون به این موضوع فکر کرده‌اید که برخی از سازمان‌ها به‌دلایل مختلفی به محتواهایی که در این شبکه‌ها به اشتراک می‌گذارید، دسترسی دارند؟ حال باید چکار کرد؟
بهترین راه‌حل، استفاده از شبکههای اجتماعی غیر متمرکز است که با حفظ حریم شخصی کاربران، می‌توانند جایگزین شبکههای اجتماعی سنتی مانند تلگرام، فیسبوک و غیره شوند.
در این مقاله می‌خواهیم به معرفی بهترین شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز در سال 2024 بپردازیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
شبکه اجتماعی غیرمتمرکز چیست؟
در ماه‌های اخیر، ورود شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز مانند DeSoc به تیتر اول خبرها تبدیل شده است. کاربران در شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز مانند شبکههای اجتماعی سنتی این امکان را دارند تا محتواها و اطلاعات خود را با دیگران به اشتراک بگذرانند.
اما یک تفاوت اساسی بین این دو پلتفرم وجود دارد. شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز بر بستر بلاکچین ساخته می‌شوند؛ به‌این‌صورت که نیازی به ذخیره‌سازی اطلاعات کاربران در این شبکه‌ها نخواهد بود.
کاربران در این نوع از پلتفرم‌ها داده‌ها و اطلاعات خود را به‌صورت غیرمتمرکز و بدون واسطه به اشتراک می‌گذارند. این شبکه‌ها مزایایی مانند حفظ حریم خصوصی، امنیت و ارزش‌گذاری محتوا دارند، موضوعی که در شبکههای اجتماعی سنتی اصلاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
احتمالاً این سوال برایتان پیش بیاید که چه نیازی به جایگزینی پلتفرم‌های شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز به‌جای شبکههای اجتماعی متمرکز است؟ اصلی‌ترین دلیل انجام این کار، حفظ امنیت اطلاعات کاربران است. در این نوع از شبکه‌ها کاربران امکان کنترل کردن اینکه چه کسی به اطلاعات آنها دسترسی داشته باشد را دارند. به‌عبارتی داده‌های کاربران رمزنگاری شده و امنیت اطلاعات کاربران را در پی دارد.
شبکه اجتماعی متمرکز
شبکههای اجتماعی متمرکز، بستری است که در آن تمام اطلاعات و ارتباطات کاربران از طریق یک سرور یا مرکز مشخص جریان می‌یابد. این شبکه‌ها معمولاً یک مالک یا مدیر اصلی دارند که قوانین و سیاست‌های شبکه را تعیین می‌کنند. در این شبکه‌ها، اطلاعات کاربران به دلایل مختلف سیاسی، اجتماعی و یا جلوگیری از کلاهبرداری توسط برخی از سازمان‌ها رصد می‌شود. از شبکههای اجتماعی متمرکز می‌توان به این موارد اشاره کرد: فیسبوک، لینکدین، توییتر، یوتیوب و اینستاگرام.
کارکرد شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز
شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز شبکه‌هایی هستند که داده‌ها و محتوای کاربران را بر روی بلاکچین و سرورهای مستقل ذخیره می‌کنند. این شبکه‌ها به کاربران امکان کنترل بیشتری بر روی اطلاعات، حریم خصوصی و هویت دیجیتال خود می‌دهند و دیگر امکان سواستفاده از داده‌های کاربران در آن امکان‌پذیر نیست.
در شبکههای اجتماعی متمرکز با ساخت نسخه اولیه، برای آن دنبال‌کننده پیدا می‌شود. هرچه تعداد این دنبال‌کنندگان افزایش پیدا کند، درآمد کسب‌شده نیز بیشتر خواهد شد.
در شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز، روند کار به این شکل نیست. در این روش، توسعه‌دهنده در ابتدای امر، با استفاده از توکن پروژه کسب درآمد را آغاز کرده و سپس برای اجرای ایده‌های خود به‌دنبال فالور می‌رود.
مزایای شبکه های اجتماعی غیر متمرکز
قبل از اینکه به معرفی شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز بپردازیم، بهتر است شناخت و آگاهی لازم را در این مورد بدست بیاوریم. شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز مزایای خاص خود را دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
عدم وجود نقطه شکست
شبکههای اجتماعی متمرکز به‌دلیل همین ویژگی متمرکز بودنشان، بارها با شکست و حمله مواجه شده‌اند. در مقابل، شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز، کمتر مورد شکست قرار می‌گیرند. همینطور از هک‌شدن اطلاعات کاربران نیز جلوگیری می‌کند.
متن باز بودن
در شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز، باتوجه به شفاف بودن کدها، امکان بازرسی و بهبود یافتن آن، توسط هرشخصی وجود دارد. با استفاده از این نوع شبکه‌ها یا DeSoc کاربران و تولیدکنندگان محتوا به‌شکل بهتری باهم هماهنگ می‌شوند. چنین موضوعی موجب می‌شود که سازندگان بدون هیچگونه هزینه‌ای، برنامه‌ها و محتواهای خود را در این شبکه اجرا کنند.
حفظ حریم خصوصی
در شبکههای اجتماعی سنتی، سازندگان این شبکه و همینطور افراد امکان دسترسی به هویت و مشخصات شما را دارند. اما در شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز، کاربران کنترل و مالیک داده‌ها و اطلاعات را به عهده دارند.
معایب شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز
قطعاً شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز، مزایای زیادی دارند، اما در زمان عمل، معایب آن مشخص خواهد شد. در ادامه این مطلب به توضیح این معایب خواهیم پرداخت.
نیاز به داشتن مهارت فنی
کاربران باید با مفاهیمی مانند بلاکچین، توکن، کیف پول ارز دیجیتال، NFT و غیره آشنا باشند و بتوانند از آنها به‌درستی استفاده کنند. این موضوع ممکن است برای کاربران غیرفنی یا کم تحصیل دشوار باشد و از پذیرش گسترده شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز ممانعت کنند.
عدم وجود مسئولیت پذیری و مدیریت DeSOC
شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز از مدیریت متمرکز در محتوای کاربران دوری می‌کنند. این موضوع ممکن است به آزادی بیان کمک کند. اما همچنین می‌تواند منجر به انتشار محتوای غیرقانونی، خلاف واقع، توهین‌آمیز، خشونت‌آمیز یا مضر برای کاربران یا جامعه شود.
شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز معمولاً از مکانیسم‌های دموکراتیک برای حل این مشکلات استفاده می‌کنند. اما این مکانیسم‌ها ممکن است کارآمد، شفاف یا عادلانه نباشند.
کمبود ویژگی های جذاب
شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز هنوز در مراحل اولیه توسعه هستند و ممکن است نتوانند با شبکههای اجتماعی متمرکز رقابت کنند.
این امکان وجود دارد که شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز ویژگی‌هایی مانند پشتیبانی از رسانه‌های چندگانه، پیام‌رسانی فوری، پخش زنده، بازی‌های آنلاین و غیره را نداشته باشند. همچنین در زمان استفاده از این شبکه‌ها، باید انتظار مشکلاتی مانند کندی، ناپایداری، هزینه بالا یا ناسازگاری را هم داشته باشید.
اینها فقط برخی از معایب شبکههای اجتماعی غیرمترکز هستند که ممکن است با پیشرفت فناوری و تغییر نیازها و انتظارات کاربران، تغییر کنند. شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز پتانسیل بالایی برای ایجاد تحول در صنعت رسانه‌های اجتماعی دارند، اما هنوز راهی طولانی پیش روی آنها است.
معرفی بهترین شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز
باتوجه به تازه وارد بودن شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز، زمان زیادی خواهد برد تا بتوان این پلتفرم‌ها را بومی‌سازی کرد. هم‌اکنون شبکههای اجتماعی مختلفی هستند که فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. در همین مدت زمان کم، کاربران به سمت استفاده از این شبکه‌ها روی آورده‌اند که در ادامه برخی از محبوب‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم.
پلتفرم Minds
Minds یک شبکه اجتماعی بر پایه بلاکچین است که تاکید زیادی بر حفظ حریم خصوصی، شفافیت و کنترل کاربر بر داده‌های شخصی خود دارد. کاربران می‌توانند در این پلتفرم بعد از ساخت پروفایل خود، با دیگر کاربران در ارتباط باشند. همچنین امکان اشتراک‌گذاری ویدئو، متن، تصاویر و پخش ویدئو زنده با کاربران دیگر در این شبکه امکان‌پذیر است. کاربران این شبکه می‌توانند آزادانه و بدون ترس از محدود شدن، اظهارنظر کنند.
پلتفرم Mastodon
Mastodon در عین داشتن شباهت به توییتر، تفاوت‌هایی دارد. در Mastodon کاربران می‌توانند تا 500 کاراکتر در هر پیام کوتاه خود بنویسند. همینطور این امکان برای کاربران وجود دارد تا سطح دسترسی و حریم خصوصی هر پیام خود را تعیین کنند. در نهایت اینکه کاربران می‌توانند سرور مورد علاقه خود را بر اساس علایق و قوانین آن انتخاب کنند و در صورت نارضایتی از سرور خود، به سرور دیگری منتقل شوند.
پلتفرم Peer Tube به جای یوتیوب
یکی از معروف‌ترین شبکههای اجتماعی که طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد، یوتیوب است. اما اتفاقاتی مانند شکست تولیدکنندگان محتوا در برابر الگوریتم‌های یوتیوب یا لغو اشتراک تولیدکننده مورد علاقه از طرف کاربران، موجب شکایت از این پلتفرم شده است.
چنین عواملی موجب ورود یک پلتفرم جدید به نام Peer Tube شده که درواقع جایگزین یوتیوب است. ماهیت این شبکه اجتماعی رایگان این است که سازندگان بر روی تولیدات محتوایی خود کنترل کامل داشته باشند.
شاید تصور کنید که Peer Tube به‌عنوان یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز، موجب طولانی شدن مدت زمان بارگزاری یک ویدئو شود. باتوجه به استفاده این شبکه اجتماعی از پروتکل همتا به همتا، چنین اتفاقی نمی‌افتد. به‌عبارتی زمانی‌که کاربران زیادی درحال مشاهده یک ویدئو هستند، پردازش میان کاربران پخش شده و همین امر سبب بهینه‌شدن ویدئو خواهد شد.
پلتفرم Mastodon به جای توییتر
چنانچه زندگی شما با توییتر پیونده خورده و از طرفی دیگر می‌خواهید از آن خارج شوید، می‌توانید از جایگزین آن یعنی Mastodon استفاده کنید. با استفاده از این شبکه اجتماعی غیرمتمرکز قادر خواهید بود تصاویر، فیلم و پیام‌های خود را ارسال کرده و یا تصویر پروفایل خود را بروز کنید.
برای استفاده از Mastodon در ابتدا باید با انتخاب یک سرور، در آن ثبت‌نام کنید. سپس می‌توانید پیام‌های خود را با نام Toot ارسال کرده و کاربران را با سرورهای مختلف دنبال و با آنها گفتگو کنید.
باتوجه به غیرانتفاعی بودن این پلتفرم، تمایل و انگیزه‌ای برای همکاری با تبلیغ‌کنندگان وجود ندارد. اما از طرف دیگر می‌توان از این شبکه اجتماعی غیرمتمرکز برای بازاریابی وابسته، کمپین‌های UGC و تحقیقات بازار استفاده کرد.
پلتفرم diaspora جایگزین فیسبوک
پلتفرم فیسبوک، سنگ بنای ایجاد پلتفرم‌های امروزی است. اما چنانکه می‌بینیم، این پلتفرم مانند سابق، طرفداران زیادی ندارد. با این‌حال برای این شبکه هم جایگزینی ساخته شده که نامش diaspora است. استفاده از این پلتفرم احتمالاً تجربه کاربری فیسبوک را به کاربر ندهد، اما می‌توان در هنگام استفاده از آن احساس راحتی کرد.
Diaspora به کاربران این امکان را می‌دهد تا در سرورهای مختلف و مستقل به نام Pod ثبت‌نام کنند و با دیگر کاربران این شبکه تعامل داشته باشند.
پادها در شبکه مانند نود عمل می‌کنند. امنیت این شبکه به‌اندازه‌ای است که کاربران در صورت مواجه شدن با رفتارهای خلاف قوانین می‌توانند آن را گزارش داده تا از امنیت دیگر کاربران مطمئن شوند.
مطالعه بیشتر:نود در بلاکچین چیست؟
پلتفرم PIXElFED جایگزین اینستاگرام
با استفاده از PIXELFED قادر خواهید بود عکس‌های خود را با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید. در ابتدا باید در این پلتفرم یک حساب کاربری ایجاد کرده و پس از آن فعالیت خود را در این شبکه آغاز کنید.
استفاده از پلتفرم PIXELFED بسیار آسان است، اما تاکنون اپلیکیشن آن برای تلفن همراه ساخته نشده است. اگر قصد استفاده از این شبکه اجتماعی غیرمتمرکز را دارید، می‌توانید از نسخه وب آن در یکی از مرورگرها بهره ببرید.
پلتفرم AUDIUS جایگزین اسپاتیفای
چنانچه به شنیدن موسیقی علاقمندید، پیشنهاد می‌کنیم به‌جای برنامه Spotify از جایگزین آن یعنی AUDIUS استفاده کنید. این شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاکچین است که هنرمندان را قادر می‌سازد مالکیت و کنترل بیشتری بر موسیقی خود داشته باشند. AUDIUS از توکن AUDIO به‌عنوان ارز دیجیتال بومی خود استفاده می‌کند که به هنرمندان و شنوندگان امکان مشارکت داده و باعث امنیت بالای کاربر می‌شود.
شبکه اجتماعی غیرمتمرکز AUDIUS به صاحبان آثار اجازه می‌دهد که از طریق فروش یا اشتراک‌گذاری محتوای خود درآمدزایی کنند. AUDIUS در سال 2018 توسط فارست براونینگ و رنیل رامبورگ تاسیس شده و تاکنون بیش از 6 میلیون کاربر و 100.000 هزار هنرمند را جذب کرده است.
تفاوت شبکه اجتماعی متمرکز و غیرمتمرکز
شبکههای اجتماعی متمرکز و غیرمتمرکز تفاوت‌های زیادی در ساختار، امنیت و امکانات دارند که در ادامه به‌طور مفصل آنها را توضیح می‌دهیم.
ساختار
شبکههای اجتماعی متمرکز بر روی یک یا چند سرور مرکزی ایجاد شده‌اند که همه فعالیت‌ها و داده‌ها را در آن ذخیره و پردازش می‌کنند. شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز بر روی بلاکچین ساخته شده‌اند که یک دفتر کل غیرقابل تغییر و غیرمتمرکز از تراکنش‌ها و داده‌ها را در بین کاربران توزیع می‌کند.
کنترل
شبکههای اجتماعی متمرکز توسط یک نهاد یا سازمان مرکزی مدیریت و نظارت می‌شوند. این نهاد می‌تواند قوانین و محدودیت‌هایی را برای کاربران و محتوای آنها تعیین کند.
شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز از مدیریت مرکزی دوری می‌کنند و کنترل را بین کاربران توزیع می‌کنند. کاربران می‌توانند با استفاده از توکن‌ها و مکانیسم‌های دموکراتیک در تصمیم‌گیری‌های شبکه شرکت کنند.
امنیت
شبکههای اجتماعی متمرکز، مستعد سرقت و حملات به اطلاعات، تخریب سرورها و از دست دادن داده‌ها هستند. شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز از رمزگذاری، توزیع و هماهنگی داده‌ها برای افزایش امنیت و مقاومت در برابر حملات استفاده می‌کنند. همچنین کاربران مالکیت و کنترل بیشتری بر اطلاعات و حریم خصوصی خود دارند.
امکانات
شبکههای اجتماعی متمرکز معمولاً ویژگی‌های جذاب و کاربردی بیشتری مانند پشتیبانی از رسانه‌های چندگانه، پیام‌رسانی فوری، پخش زنده، بازی‌های آنلاین و غیره را ارائه می‌دهند. اما شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز هنوز در مراحل اولیه توسعه هستند و ممکن است نتوانند با شبکههای اجتماعی متمرکز رقابت کنند. از شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز برای انتقال ارزش توکن‌ها و NFT به کاربران استفاده می‌کنند و امکان ایجاد و توسعه پروتکل‌ها و برنامه‌های دیگر را فراهم می‌کنند.
کلام پایانی
گشت‌وگذار در شبکههای اجتماعی و فعالیت‌هایی از نوع اشتراک‌گذاری محتوا یکی از سرگرمی‌های جهان امروزی است. اما مواردی از قبیل حفظ حریم خصوصی و اطلاعات شخصی باعث شده تا کاربران نگرانی‌هایی از این بابت پیدا کنند. در چنین مواردی تکنولوژی بلاکچین راه‌حل‌هایی را ارائه کرده که همان ایجاد شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز است. در این مقاله درمورد این شبکههای اجتماعی، کارکرد، مزایا و معایب و همینطور لیست بهترین شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز محبوب 2024 صحبت کردیم. امیدواریم با این اطلاعات بتوانید پلتفرم مورد نیاز خود را پیدا کرده و سپس فعالیت خود را آغاز کنید.
سوالات متداول در رابطه با بهترین شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز
شبکه اجتماعی غیرمتمرکز چیست؟
چند مورد از شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز را معرفی کنید؟
آینده شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز به چه‌صورت است؟
با فعالیت داخل شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز میشه درآمدم کسب کرد؟