رمز ریال چیست؟ هوشمند سازی ریال ایران

همانطور که می‌دانید یکی از ویژگی‌های اساسی در رابطه با خرید ارز دیجیتال و بازار آن، غیر متمرکز بودن آن‌ها است. به این معنی که هیچ سازمان و یا دولتی قادر به کنترل آن‌ها نخواهد بود و مدیریت سیستم هر پروژه در بازار رمز ارزها، بر عهده کاربران آن پروژه است. به این ترتیب می‌توان گفت از امنیت بالایی در برابر حملات هکرها برخوردارند. از سویی کنترل و مدیریت ارزهای رایج در هر کشور، بر عهده دولت آن کشور است. به همین دلیل بیشتر دولت‌ها تا مدت زیادی موضع خود را در رابطه با ارزهای دیجیتال مشخص نمی‌کردند. اما بعد از گذشت مدتی، کشور ما پروژه‌ای تحت عنوان رمز ریال را برای هوشمند سازی از رایج کشور، پیاده سازی کرد.

پروژه هوشمند سازی ارز رایج هر کشور به این صورت است که ارزها با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و در نسخه‌های الکترونیکی و قابل برنامه نویسی در دسترس کاربران قرار می‌گیرند. راه اندازی پروژه رمز ریال از پاییز سال 1400 آغاز شد و توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. اما با گذشت تقریبا یک سال، همچنان ابهاماتی در رابطه با این ارز دیجیتال برای کاربران و سرمایه گذاران بازارهای مالی وجود دارد. به همین دلیل، در این مقاله تلاش کرده‌ایم تمامی نکات مورد نیاز پیرامون رمز ریال را برای شما شرح دهیم.

رمز ریال چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، رمز ریال در واقع نسخه الکترونیکی و دیجیتالی پول کشور است. ریال دیجیتالی و یا همان رمز ریال با هدف تسریع انجام معاملات و تراکنش‌های مالی طراحی و ساخته شد. لازم به ذکر است که از لحاظ ارزشی، به ریال وابسته بوده و ارزشی برابر با ریال دارد. می‌توان گفت که رمز ریال تا حدودی مانع تورم شده و به اقتصاد کشور کمک خواهد کرد.

اگر این پروژه به هدف نهایی خود دست یابد، دیگر اسکناسی در دست مردم دیده نخواهد شد و تمامی تراکنش‌ها با ریال دیجیتالی صورت خواهد گرفت. این طرح کلی را تحت عنوان هوشمند سازی پول ملی معرفی کرده‌اند. حال توجه شما را به برخی از مهمترین ویژگی‌های ریال دیجیتالی جلب می‌کنیم.

ویژگی‌های ریال دیجیتالی

یکی‌ از مهمترین موارد در رابطه با ارزهای دیجیتال، توجه به قانونی بودن پروژه است. ریال دیجیتالی به صورت کامل از این ویژگی برخوردار است. سیاست‌ها و قوانین هر کشور بر روی سیستم رمز نکاری ارز رایج آن پیاده خواهد شد، در نتیجه کاملا قانونی در اختیار مردم قرار می‌گیرد. از جمله دیگر ویژگی‌های ریال دیجیتالی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• یکی از اهداه مهم آن در بین المللی کردن ارز رایج کشور است. این اتفاق در کشورهای دیگری نظیر آمریکا نیز توسط بانک مرکزی آن کشور رخ داده‌است.
• میزان موجودی کلی و عرضه رمز ریال توسط بانک مرکزی کشور اداره خواهد شد.
• نماد رمز ریال CBDC بوده که مخفف عبارت Central Bnak Digital Currency به معنای پول دیجیتال بانک مرکزی است.
• در رابطه با امنیت رمز ریال، از سیستم‌های مورد استفاده در پروژه‌های ارز دیجیتال بهره‌برداری شده و این مسئله بسیاری از نگرانی‌ها پیرامون سیستم مالی ایران را برطرف می‌کند.

هدف رمز ریال بانک مرکزی چیست؟

یکی از مشکلات اساسی در هر کشور، سرعت چاپ پول در یک کشور است. میزان گردش پول در یک کشور و چاپ اسکناس قادر است ضربه‌های سنگینی به اقتصاد وارد کند به همین دلیل رمز ریال بانک مرکزی با هدف کاهش اسکناس موجود در دست مردم به وجود آمد.

پیش از این ذکر کردیم که کنتترل ارزهای دیجیتال بر عهده هیچ سازمان و دولتی نیست. به همین دلیل به بانک مرکزی نگران استفاده بیشتر از ارزهای دیجیتال و در نتیجه از دست دادن کنترل سیستم مالی کشور است. به همین دلیل پروژه هوشمند سازی پول کشور و یا همان ریال دیجیتالی را راه اندازی کرده‌است. انتظار می‌رود که ریال دیجیتالی قادر به رشد اقتصاد کشور و کاهش مشکلات مالی باشد.

یکی دیگر از اهداف دولیت برای ساخت و راه اندازی این پروژه، دور زدن تحریم‌ها است. می‌توان گفت در کشورهای تحریم شده، استفاده از ارز دیجیتال مزایای بیشتری به همراه دارد. به عنوان مثال روسیه نیز از ابتدای سال 2023، پول دیجیتال خود را راه اندازی خواهد کرد.

استخراج رمز ریال

پیش از این اشاره کردیم که عرضه رمز ریال و یا همان ریال دیجیتالی بر عهده بانک مرکزی خواهد بود. بدیهی است در چنین شرایطی امکان استخراج آن وجود نخواهد داشت. بانک مرکزی اعلام کرد که تا هر میزان به این ارز دیجیتال نیاز بود، تحت شرایطی برنامه ریزی شده و بدون محدودیت، ریال دیجیتالی را عرضه خواهد کرد.

به همین دلیل نمی‌توان آن را همانند بیت کوین و یا سایر ارزهای دیجیتال، نوعی سیستم مالی غیر متمرکز دانست. صرفا نسخه دیجیتالی اسکناس است که به سریع شدن تراکنش‌ها کمک خواهد کرد.

نحوه استفاده از رمز ریال

همانطور که می‌دانید شروع کار کارت‌های بانکی انقلابی در سیستم مالی به وجود آورد. به گونه‌ای کمتر کسی از اسکناس به صورت نقدی برای خرید و فروش استفاده می‌کند. در این صورت احتمال از بین رفتن سرمایه مردم نیز کمتر شده‌است. حال باید بدانید که بانک یک واسطه برای انتقال پول از کارتی به کارت و یا حسابی دیگر است. اما در استفاده از ریال دیجیتالی، واسطه حذف شده و ارز به صورت الکترونیکی به کیف پول شخص گیرنده، ارسال می‌شود. بدیهی است که در این صورت امکان دزدی و هک سیسم کاهش یافته و در صورت بروز مشکل، قابل ردیابی است.

در واقع ریال دیجیتال یک روش برای ذخیره دارایی و سرمایه شما به شمار می‌رود. شما باید رمز ریال را در کیف پول الکترونیکی خود ذخیره کرده و برای این کار باید به بانک مراجعه کنید. کیف پول رمز ریال به دو صورت شخصی و تجاری در دسترس است و در هر کدام از آن‌ها امکان ذخیره مقدار مشخصی سرمایه وجود دارد.

بررسی انواع ریال دیجیتالی

در حالت کلی می‌توان گفت که دو نوع ریال دیجیتالی وجود دارد. یکی تحت عنوان عمده فروشی و دیگری خرده فروشی. بدیهی است که هر کدام دارای ویژگی‌های مخصوص به خود هستند. توجه شما را به هر کدام از این موارد جلب می‌کنیم.

• رمز ریال خرده فروشی: وظیفه اصلی این نوع از ریال دیجیتالی، انتقال مستقیم ارز دیجیتال تحت حمایت بانک مرکزی به مصرف کنندگان است. در نتیجه خطراتی که واسطه‌ها به همراه دارند را کاهش خواهد داد. یکی از انواع رمز ریال خرده فروشی، از نوع دسترسی مبتنی بر ارزش یا پول نقد است و از کیف پول دیجیتالی برای گیزنده ارسال خواهد شد. دیگری از نوع رمز ریال رمز عبور یا دسترسی به حساب است. در این نوع سیستم احراز هویت وجود داشته و امکان دسترسی به حساب وجود دارد. لازم به ذکر است که یک واسطه برای این فرآیند وجود خواهد داشت. همنین در این نوع از ریال دیجیتالی، اطلاعات شخص به صورت کاملا محرمانه خواهد ماند.
• رمز ریال عمده فروشی: ریال دیجیتالی از نوع عمده فروشی همانند ذخایر سنتی بانک مرکزی است و از سازمان‌های مالی و بانکی برای انجام تراکنش استفاده می‌کند. این نوع از ریال دیجیتالی باعث تسریع انتقالات بین مرزی می‌شود. همچنین برای پرداخت بین بانکی نیز می‌توان از این نوع ریال دیجیتالی استفاده کرد.

تفاوت ارز دیجیتال و ریال دیجیتالی چیست؟

یکی از متداولترین پرسش‌ها پیرامون ریال دیجیتالی، تفاوت آن با سایر ارزهای دیجیتال است. همانطور که اشاره کردیم، رمز ریال توسط بانک مرکزی کنترل شده و در نتیجه تفاوت‌هایی اساسی با رمز ارزهای دارد. از جمله مهمترین موارد تفاوت آن‌ها عبارتند از:

• خرید ارزهای دیجیتال فرآیندی بسیار ساده است، در حالی که دریافت رمز ریال احتمالا پروسه‌ای پیچیده خواهد داشت.
• ارزهای دیجیتال دارای شهرتی جهانی هستند و بسیاری از مردم در حال حاضر با آن‌ها آشنایی دارند. رمز ریال اما فاقد این ویژگی است.
• ریال دیجیتالی توسط دولت و بانک مرکزی اداره می‌شود، اما ارزهای دیجیتال هیچگونه نظارتی از سوی سازمان خارجی ندارند.
• ارزهای دیجیتال جهانی دارای قابلیت استخراج توسط کاربران هستند، اما رمز ریال توسط بانک مرکزی عرضه می‌شود.
• تمامی تریدرها و سرمایه گذاران بازار ارزهای دیجیتال با نحوه کار آن آشنا هستند، این در حالی است که همچنان ابهاماتی در رابطه با رمز ریال وجود دارد.

همچنین برای آشنایی کامل‌تر با ارزهای دیجیتال، به مقاله ارز دیجیتال چیست مراجعه کنید تا تمامی نکات ضروری در این رابطه را مطالعه کنید. 

• آیا رمز ریال جایگرین بیت کوین می‌شود؟

باید توجه داشته باشید که جایگزینی با بیت کوین هرگز هدف رمز ریال نبوده‌است. زیرا که بیت کوین با عملکردی کاملا غیر متمرکز و بر پایه تکنولوژی بلاکچین فعالیت دارد. این در صورتی است که رمز ریال توسط بانک مرکزی به صورت مستقیم کنترل شده و هدف آن کاهش تورم کشور است. در نتیجه کاربردهای این دو با هم تفاوت داشته و تحت هیچ شرایطی ریال دیجیتال جایگزین بیت کوین نخواهد شد.

مزایا رمز ریال

همانطور که می‌دانید کشور با برنامه و طرحی از پیش تعیین شده اقدام به ساخت رمز ریال کرد. در چنین شرایطی یک پروژه قطعا مزیت‌های را به همراه خواهد داشت و توجهاتی را سوی خود جلب خواهد کرد. از جمله مهمترین مزایای برای این پول دیجیتالی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• افزایش ارزش ارز رایج: با افزایش استفاده مردم از رمز ریال، ارش کلی پول کشور بالا خواهد رفت. در نتیجه یکی از مزایای ریال دیجیتالی، افزایش اعتبار ارز کشور است.
• کاهش تقاضا ارز نقد: بدیهی است وجود سک نسخه دیجیتالی از ارز رایج، تقاضا برای اسکناس پایین خواهد آمد.
• ارزش گذاری ریالی: همانطور که پیش از این ذکر کردیم، هر یک رمز ریال ارزشی برابر با یک ریال دارد. در نتیجه ارزشی ثابت خواهد داشت.
• خرید روزمره: کاربران با در دست داشتن ریال دیجیتالی قادرند خریدهای خود را از فروشگاه‌ها انجام دهند. در این صورت سرعت تراکنش‌ها نیز افزایش یافته و فروشندگان بلافاصله وجه خود را دریافت می‌کنند.
• وجود هایپر لجر فابریک (Hyperledger Fabric): عامل ایجاد و ساخت ریال دیجیتالی در واقع هایپر لجر فابریک است. این پلتفرم امکانات ویژه‌ای در اختیار کاربران قرار می‌دهد و همچنین از قراردادهاش هوشمند نیز پشتیبانی می‌کند.
• مبارزه با پولشویی: بانک مرکگزی توسط رمز ریال قادر است جزییات دقیق انتقالات مالی را بررسی کرده و در نتیجه با پولشویی مقابله کند.
• استفاده از خدمات بانک بدون واسطه: کاربار با داشتن ریال دیجیتالی از طریق تلفن همراه هوشمند، کامپیوتر و یا کارت بانکی قادر به استفاده گشترده از خدمات بانک مرکزی خواهند بود.

معایب رمز ریال

تمامی پروژه‌های مالی در کنار مزیت‌های خود، دارای معایبی نیز هستند که پیش از ورود به آن‌ها باید به صورت کاملا بررسی شود. بدیهی است که متمرکز بودن کنترل ریال دیجیتالی توسط بانک مرکزی بزرگترین مشکل آن به شمار می‌رود. اما در کنار آن می‌توان موارد زیر را نیز نام برد:

• عدم امکان سرمایه گذاری: همانطور که اشاره کردیم ارز دیجیتال با رمز ریال تفاوت‌هایی اساسی دارد. یکی از آن‌ها نیز امکان سرمایه گذاری است. تریدرها امکان سرمایه گذاری بر روی پروژه‌های ارز دیجیتال  را دارند اما در رمز ریال چنین امکانی وجود ندارد. ریال دیجیتالی تنها برای استفاده به جای اسکناس ساخته شده‌است.
• عدم استقبال: با گذشت تقریبا یک سال از راه اندازی این پروژه، می‌توان گفت استقبالی که در نظر بانک مرکزی بود، در این پروژه اتفاق نیافتاد. این اتفاق به دلیل تردید مردم در استفاده از سیستمی غیر متمرکز است که امکان حملات هکرها نیز در آن وجود دارد.

کلام پایانی

متوجه شدیم که رمز ریال در واقع یک نسخه الکترونیکی از ریال است که توسط بانک مرکزی کشور عرضه می‌شود. این پروژه با هدف بهبود شرایط اقتصادی و جلوگیری از تورم راه اندازی شد. اما در رابطه با آینده آن باید میزان استقبال مردم از آن را مورد بررسی قرار داد. همچنین توجه داشته باشید که ریال دیجیتالی برای تراکنش‌های برون مرزی بیشتری کاربرد را خواهد داشت.

سوالات متداول در رابطه با رمز ریال