استفاده از نام کاربری و رمز عبور برای ورود به سایت‌ها و شبکه‌های مختلف می‌تواند دردسرهای زیادی داشته باشد. به خاطر سپردن رمزهای عبور مختلف، نگرانی از هک شدن حساب‌ها و دردسرهای مربوط به بازیابی رمز عبور فراموش‌شده، فقط چند نمونه از این مشکلات هستند. در این راستا، با پدید آمدن توکن‌های احراز هویت، راه‌حلی ساده و امن برای مشکلات مطرح شده ارائه می‌دهند و به جای استفاده از رمز عبور، می‌توان از یک توکن فیزیکی یا مجازی برای تأیید هویت استفاده کرد. این توکن‌ها یک کد منحصر به فرد تولید می‌کنند و با استفاده از آن کد به شما امکان ورود به حساب یا شبکه مورد نظرتان داده می‌شود.
توکن احراز هویت، تاییدکننده هویت شما در دنیای دیجیتال است. این سری از اطلاعات، هویت شما را تأیید کرده و باعث می‌شوند به صورت امن به سیستم‌ها، برنامه‌ها و منابع مختلف دسترسی پیدا کنید.
فرض کنید شما می‌خواهید وارد حساب بانکی آنلاین خود شوید. به جای وارد کردن هر بار نام کاربری و رمز عبور، می‌توانید از یک توکن احراز هویت استفاده کنید. این توکن، کدی منحصر به فرد است که به طور موقت برای شما صادر می‌شود و نشان می‌دهد که شما صاحب حساب هستید.
سازمان‌ها از توکن‌های احراز هویت برای محافظت از شبکه‌ها و داده‌های خود در برابر دسترسی‌های غیرمجاز استفاده می‌کنند. این توکن‌ها به کارکنان، پیمانکاران و شرکا اجازه می‌دهند تا به صورت امن به منابع سازمانی مانند ایمیل، پایگاه‌های داده و برنامه‌های کاربردی دسترسی پیدا کنند.
توکن‌های احراز هویت، ابزاری ضروری برای امنیت سایبری در دنیای امروز هستند. با استفاده از این توکن‌ها، می‌توانید از هویت خود و اطلاعاتتان در برابر تهدیدات آنلاین محافظت کنید. در ادامه همراه موربیت، پلتفرمی برای معامله و خرید ارز دیجیتال باشید تا با بررسی این که آیا این نوع توکن‌ها برای شما و سازمان شما مناسب هستند یا خیر بپردازیم.
توکن احراز هویت چیست؟
همانطور که برای ورود به خانه به کلید احتیاج دارید، برای ورود به بسیاری از سرویس‌های آنلاین به توکن احراز هویت نیاز دارید. کلیدهای مختلف برای درب‌های مختلف استفاده می‌شوند، توکن‌های مختلف نیز برای دسترسی به برنامه‌ها و سیستم‌های مختلف کاربرد دارند.
به صورت کلی، توکن احراز هویت، حاوی اطلاعات دیجیتالی است که هویت شما را تأیید و مشخص می‌کند و در ازای آن، شما با دریافت رمز امکان دسترسی به سیستم‌ها، برنامه‌ها و منابع مختلف به صورت کاملا امن و مطمئن خواهید داشت. این توکن‌ها مانند کلید عمل می‌کنند و اجازه عبور از سایت‌ها و شبکه را به کاربران می‌دهد. با این عمل کاربران مجبور نیستند برای هربار ورود، رمز خود را وارد کنند.
احراز هویت مبتنی بر توکن با تکنیک‌های احراز هویت سنتی مبتنی بر رمز عبور متفاوت است و مزایای زیادی دارد. استفاده از توکن‌ها برای احراز هویت ممکن است نیازمند دانش کدنویسی باشد.
مقایسه روش های احراز هویت
در نهایت، بهترین روش احراز هویت برای یک برنامه خاص به نیازها و الزامات امنیتی آن برنامه بستگی دارد. با این حال، توکن‌های احراز هویت یک گزینه امن و قابل اعتماد برای بسیاری از برنامه‌ها هستند. در جدول زیر به صورت خلاصه به مقایسه توکن احراز هویت و روش‌های سنتی پرداخته‌ایم:
| ویژگی | توکن‌های احراز هویت | روش‌های سنتی |
|---|---|---|
| امنیت | بالا | متوسط |
| قابلیت استفاده | متوسط تا بالا | متوسط |
| انعطاف‌پذیری | بالا | متوسط |
| هزینه | متوسط تا بالا | پایین |
| پیچیدگی | متوسط تا بالا | پایین |
اجزای تشکیل دهنده توکن احراز هویت
برای درک عمیق‌تر نحوه عملکرد توکن‌های احراز هویت، بهتر است اجزای اصلی آن را بررسی کنیم:
هدر (Header): نوع توکن مانند مانند JWT یا OAuth را مشخص می‌کند و به شما اطلاعاتی درباره الگوریتم امضای استفاده شده را ارائه می‌دهد.
پی‌لود (Payload): شامل اطلاعات هویتی کاربر مانند نام کاربری و شناسه کاربری است. صادرکننده توکن را مشخص می‌کند (مثلاً یک وبسایت یا برنامه خاص). تاریخ صدور و انقضای توکن را تعیین می‌کند و می‌تواند شامل ابرداده‌های اضافی مانند آدرس IP کاربر یا زبان مورد نظر باشد.
امضا (Signature): با استفاده از کلید رمزنگاری خصوصی صادرکننده، بر روی هدر و پی‌لود محاسبه می‌شود. برای تأیید صحت و یکپارچگی توکن استفاده می‌شود و تضمین می‌کند که دستکاری نشده باشد. به کاربر اطمینان می‌دهد که توکن معتبر و قابل اعتماد است. به این صورت از طریق امضا، امنیت سرویس برای کاربر مشخص می‌شود.
توکن احراز هویت شامل چند دسته است؟
اکثر کاربران به نوعی از فرآیند مبتنی بر توکن برای احراز هویت یا دسترسی به منابع آنلاین استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، دسترسی به یک حساب آنلاین با وارد کردن کد ارسال شده به‌عنوان رمز عبور یک بار مصرف، استفاده از اثر انگشت برای باز کردن قفل تلفن همراه و دسترسی به یک وب سایت از طریق ورود به فیس بوک، همگی نمونه های رایج برای دسترسی به یک وبسایت هستند.
تمامی توکن‌های احراز هویت به کاربران امکان دسترسی به یک دستگاه یا برنامه را می‌دهند. با این حال، انواع مختلفی از توکن‌ها وجود دارند که می‌توان از آنها برای تأیید هویت کاربر استفاده کرد:
توکن‌های متصل (connected token)
با استفاده از این نوع توکن‌ها کاربران قادرند به صورت فیزیکی به سیستم مورد نظر متصل شوند. این نوع توکن‌ها شامل دستگاه‌هایی مانند کارت‌های هوشمند، USB، دیسک‌ها و درایوها می‌شوند.
توکن های بدون تماس (Contactless Tokens)
توکن‌های بدون تماس با اتصال و ارتباط با یک کامپیوتر بدون اتصال فیزیکی به سرور کار می‌کنند. یک مثال خوب از آن، Token دستگاه حلقه مایکروسافت است، که یک حلقه پوشیدنی است که به کاربران امکان می‌دهد بدون وارد کردن رمز عبور، سریع و بدون مشکل وارد دستگاه ویندوز خود شوند. امنیت، راحتی و سرعت از مزایای این روش هستند.
توکن‌های قطع شده (disconnected token)
در این روش نیازی به اتصال فیزیکی نیست، برای ورود به سیستم نیاز نیست به آن وصل شوید و از کارت یا دستگاه فیزیکی استفاده کنید. از این نوع توکن‌ها به‌گونه‌ای استفاده می‌شود که هویت کاربر با صدور یک کد تایید می‌شود که کافیست آن را بصورت دستی وارد کند. این توکن‌ها مانند کد احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) در تلفن‌های همراه هستند.
توکن های نرم افزاری (Software Tokens)
توکن‌های احراز هویت نرم‌افزاری معمولاً برنامه‌های موبایلی هستند که کاربران را قادر می‌سازند تا به سرعت و به راحتی فرمی از 2FA را ارائه دهند. به‌طور سنتی، توکن‌ها به شکل سخت‌افزاری مانند کارت‌های هوشمند، کلیدهای رمز عبور یک‌بار مصرف یا دستگاه‌های USB بودند. این دستگاه‌های فیزیکی گران هستند، به راحتی گم می‌شوند و علاوه بر آسیب‌پذیری در برابر سرقت و حملات انسان نیازمند پشتیبانی فناوری اطلاعات هستند.
اما استفاده از توکن‌های نرم‌افزاری بسیار آسان است، زیرا به‌طور خودکار به‌روزرسانی می‌شوند و به فناوری اطلاعات نیازی ندارند. آنها را می‌توان با ابزارهای امنیتی ادغام کرد و از رمزهای عبور کاربران محافظت می‌کند.
جی دابلیو تی (JSON Web Token)
این روش نیز مانند دیگر روش‌های گفته شده یک شیوه برای احراز هویت کاربران است. خوبی این روش، فشرده بودن آن است. داده های به اشتراک گذاشته شده توسط یک امضای دیجیتال با استفاده از یک الگوریتم و جفت کلید عمومی و خصوصی تأیید می شود که امنیت مطلوب را تضمین می‌کند. علاوه بر این، اگر داده ها از طریق پروتکل انتقال فرامتن (HTTP) ارسال شوند، با رمزگذاری ایمن نگه داشته می‌شوند.
مطالعه بیشتر: کلید خصوصی چیست؟
مراحل احراز هویت با توکن
- ورود به سیستم و درخواست: کاربر با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود وارد سرویس می‌شود و درخواست دسترسی به سرور یا منبع محافظت‌شده را ارسال می‌کند.
- تأیید هویت: سرور اطلاعات ورود به سیستم کاربر را برای تأیید هویت بررسی می‌کند. این مورد شامل مقایسه رمز عبور وارد شده با رمز عبور ذخیره‌شده برای آن نام کاربری است.
- ارسال و صدور توکن: در صورت تأیید اعتبار ورود، سرور یک توکن احراز هویت امن و امضا شده را برای کاربر تولید می‌کند. این توکن برای یک دوره زمانی محدود معتبر خواهد بود.
- ذخیره‌سازی: توکن به مرورگر کاربر ارسال می‌شود و در آنجا برای بازدیدهای بعدی از وبسایت ذخیره‌سازی می‌شود.
- تأیید در درخواست‌های بعدی: هنگامی که کاربر برای دسترسی به یک صفحه جدید در همان وبسایت یا وبسایت دیگری که از همان سیستم احراز هویت استفاده می‌کند، حرکت می‌کند، مرورگر توکن را به همراه درخواست جدید ارسال می‌کند.
- تأیید توکن: سرور توکن را دریافت می‌کند و اعتبار آن را بررسی می‌کند.
- اعطای دسترسی: اگر توکن معتبر باشد، به کاربر اجازه دسترسی به منابع یا انجام اقدامات داده می‌شود.
- انقضای توکن: تا زمانی که کاربر از سیستم خارج نشود یا سرور را نبندد، رمز فعال باقی می‌ماند.
مزایای احراز هویت مبتنی بر توکن
احراز هویت مبتنی بر توکن مزایای قابل توجهی نسبت به روش‌های سنتی مبتنی بر رمز عبور ارائه می‌دهد:
1. سهولت استفاده:
- کاربران نیازی به وارد کردن نام کاربری و رمز عبور خود در هر بار ورود به برنامه یا وبسایت جدید ندارند. این امر به طور قابل توجهی تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد، به خصوص برای کاربرانی که از چندین برنامه یا وبسایت به طور مرتب استفاده می‌کنند.
- با حذف نیاز به ورود مکرر، احتمال ورود نادرست اطلاعات ورود به سیستم و دردسرهای مرتبط با آن مانند قفل شدن حساب کاربری به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
2. افزایش امنیت:
- توکن‌های احراز هویت به طور قابل توجهی امن‌تر از رمزهای عبور سنتی هستند زیرا به سرقت رفتن یا هک شدن آنها دشوارتر است.
- از آنجا که توکن‌ها فقط برای مدت زمان کوتاهی معتبر هستند، حتی اگر هک شوند، خطر سوء استفاده از آنها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- برخلاف رمز عبورها که می‌توانند توسط هکرها حدس زده شوند، توکن‌ها به طور تصادفی تولید می‌شوند و پیش‌بینی آنها غیرممکن است.
- در بلندمدت، توکن‌های احراز هویت می‌توانند به شما در صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک کنند. این امر به دلیل کاهش نیاز به بازنشانی رمز عبور و رفع مشکلات امنیتی است.
3. لایه‌های امنیتی اضافی:
- احراز هویت مبتنی بر توکن را می‌توان با سایر اقدامات امنیتی مانند احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) ترکیب کرد تا سطح امنیتی کاربر و اطلاعات را افزایش داد.
- این امر به ویژه برای برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی که حاوی اطلاعات حساس هستند، مانند اطلاعات مالی یا داده‌های شخصی، مفید است.
4. مقیاس‌پذیری:
- سیستم‌های احراز هویت مبتنی بر توکن به راحتی قابل مقیاس‌بندی برای پشتیبانی از تعداد زیادی از کاربران و برنامه‌ها هستند.
- این امر آنها را برای سازمان‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات آنلاین که با حجم زیادی از کاربران سروکار دارند، ایده‌آل می‌کند.
5. کاهش بار سرور:
- با کاهش نیاز به تأیید اعتبار ورود به سیستم در هر بار ورود، بار سرورها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- این امر می‌تواند به بهبود عملکرد کلی برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها منجر شود.
مطالعه بیشتر: ارز حریم خصوصی چیست؟
سخن پایانی
در دنیای امروز که دسترسی به اطلاعات و منابع آنلاین از اهمیت بالایی برخوردار است، امنیت به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها تبدیل شده است. روش‌های سنتی ورود به سیستم، مانند نام کاربری و رمز عبور، به دلیل سادگی، همیشه در معرض خطر هک شدن و سوء استفاده قرار دارند.
توکن‌های احراز هویت راه‌حلی نوین برای حل این مشکل ارائه می‌کنند. این توکن‌ها، واحدهای دیجیتالی حاوی اطلاعات مربوط به هویت کاربر هستند و به او اجازه می‌دهند بدون نیاز به وارد کردن رمز عبور در هر بار ورود، به سیستم‌ها و منابع مختلف دسترسی پیدا کند.
